Jou entènasyonal pèp endijèn yo

Dis soti nan 36 (oswa 28%) finalis nan "Eksperyans yo nan Inovasyon Sosyal" ki te òganize pa ECLAC ak Fondasyon W.K. Kellogg, yo endijèn. Apre yon pwosesis seleksyon rijid, sa yo 36 finalis kanpe nan mitan yon total de 2,600 aplikasyon yo te resevwa nan prèske tout peyi nan rejyon an.

Kòm inisyativ yo endijèn, travay yo byen Lidèchip ki divèsifye men yo gen yon denominatè komen: kapasite pou asosye a simonte povrete ak reafime idantite kiltirèl. Yo chèche ogmante kominote patisipasyon kòm sitwayen ak dwa ekonomik, sosyal ak kiltirèl ak kòm moun endijèn, ak dwa kolektif.

Pwojè yo eksepte pou kreyativite yo ak inovasyon. kominote patisipasyon se baz pwopozisyon yo, ki fasilman replike nan lòt kominote yo akòz depans ki ba yo, senplisite operasyonèl ak bon rezilta. Nan lòt mo yo, yo aplike efizan strateji yo amelyore prensip lavi yo.

Ant 8% ak 10% nan popilasyon total kontinantal se endijèn, ak plis pase 400 dyalèk diferan. Kominote sa yo se pa sèlman pi pòv nan rejyon an, men gen pi piti aksè nan sèvis sante, edikasyon, sèvis debaz ak dlo pou bwè epi yo gen kondisyon ki pi preskripsyon lavi yo. Tout moun ki anwo a te ajoute nan rekonesans kiltirèl kiltirèl.

• Detèmine pou reprann idantite kiltirèl yo epi chanje imaj negatif moun endijèn yo nan je blan an kominote (ki asosye yo ak povrete ak majinalite) kominote endijèn nan Salta, Jujuy, Formosa, El Chaco ak Santa Fe, Ajantin, te kreye yon rezo kominikasyon. Kounye a, 135 estasyon radyo difize nouvèl yo, ki ofri pa korespondan lokal yo. (Kontak: Jorge Frías, coordinacionrci@arnet.com.ar Tel: (54) 3722-421600).
• Sou yon rezèvasyon Amazon Pewouvyen, yon endijèn kominote ak ONG ki asosye yo kreye yon dirab devlopman modèl ki pa sèlman pwoteje yon zòn ekolojik vilnerab, men tou, jenere revni pou moun li yo (Kontak: Javier Noriega, pronaturaleza@pronaturaleza. Org. Tel: (51-65) 23-50-53).
• Yon fi Quechua kominote, avèk èd nan yon mè, kreye yon konpayi nan bon jan kalite ekspòtasyon, brize pwodwi alpaca. Kounye a, yo ekspòte tout pwodiksyon yo nan Sates Ini yo epi yo evalye apwòch yo nan mache Japonè a (Kontak: Victoria Quispe, cip_victoria@yahoo.es; Tel: (51-51) 327589 y 322224).
• Yon ko-op ini 140 ti-echèl pwodiktè agrikòl, desandan natif natal nan Quebrada de Humahuaca, nan Jujuy, Ajantin, pou refè rekòt tradisyonèl Andean. Kounye a, yo vann plis pase 40 varyete pòmdetè ak mayi. (Kontakte: javierrodriguez@cauqueva.com.ar ; Tel: (54) 388 499 7185).
• Nan mòn Pewouvyen yo, fanmi yo nan resous ekonomik ra, ak sipò nan yon ONG, ogmante revni fanmi lè l sèvi avèk yon teknoloji inovatè kiltive nan plis pase 4,000 mèt altitid (Kontak: Pedro Ramos Jara, iniquillach@hotmail.com).
• Nan mòn Bolivyen yo, 773 fanmi travay kolektivman pou elimine yon rapid pwazon nan zèb yo ki anvayi rekòt yo e tiye bèt, fòse peyizan yo emigre nan vil ki antoure yo. (Kontak: Giannpierre Fiorilo, giannpierre@yahoo.com Tel: (591 2) 528-1288).
• Konsèy Jeneral la nan Williche Caciques (Chèf Endyen) nan Chilo - zile nan sid Chili - rive nan yon akò ak otorite lokal yo sou yon modèl sante konplemantè ki baze sou yon sistèm ko-jesyon ki entegre konesans nan mond endijèn - ak konesans medsin zansèt yo - ak medikaman modèn yo. (Kontak: Manuel Muñoz Millalonco, ccchilwe@telsur.cl, Tel: (56-65) 53 26 60; 53 26 61). 
• Nan Depatman Tolima Kolonbyen, modèl la bi-kiltirèl nan medikaman yo itilize ak Pijao ak Paez endijèn pèp yo. Nan modèl la kad, plante vèje ak remèd fèy medsin, lè l sèvi avèk medikaman popilè tradisyonèl yo ak bay atansyon medikal nan pèspektiv nan mond lan endijèn, yo ankouraje. (Kontak: cesarculma@hotmail.com, Tel: (57 98) 262-5085).
• Nan Eta Amazon, Brezil, yon ONG ap travay ak endyen Hupdäh la kominote sou yon modèl edikasyon ak modèl atansyon medikal. Modèl sa a gen ladan devlope yon alfabè Hup, amelyore pousantaj alfabetizasyon ak fòmasyon "pwomotè sante endijèn" bay atansyon medikal debaz nan yo kominote pou maladi yo anjeneral enkoni nan popilasyon endijèn lan (Kontak: Marina Machado, imèlsslim@uol.com.br Tel: (5511) 5539 – 2968 / 5539 – 3803).
• Lokal, fi Quechua-pale volontè, espesyalman ki resevwa fòmasyon pou gen tandans gen tandans vyolans fanmi, travay di nan Cusco bay sipò pou viktim vyolans familyal yo. Yo akonpaye viktim vyolans fanmi atravè pwosesis pou denonse agresyon an ak tout etap swivi yo. Yo enplike tout kominote, pote osijè de sansibilizasyon e transfòme atitid fanm yo timoun yo ak mari yo, osi byen ke lapolis, jij ak akademik pou pwovoke chanjman pou yon vi pi bon (Kontak: Rocío Franco, rfranco@idl.org.pe; (51-1) 422-0244).

Ranpli enfòmasyon sou konpetisyon sa a, ki gen ladan materyèl milti-medya nan lang panyòl, angle, franse ak pòtigè, afiche nan: www.cepal.org/dds/innovacionsocial/portada_i.htm.
Imèl: innovacion.social@cepal.org. Telefòn: (56-2) 210-2148/ 2451/2263.

Li plis

• Konferans Nasyon Zini sou Deserifikasyon (UNCOD)
• Pwojè anba konsiderasyon nan Inovasyon Sosyal ECLAC /Kellogg
  Konpetisyon 2006-2007
• Lòt enfòmasyon ak materyèl miltimedya